یا انیس القلوب...
طبق تدبیرربوبی ورحمانیت خدا،نظام هستی براین نهادینه شده که برای هر خلق،منفعت واثری جعل شود وبستر و زمینه ی رسیدن به این کارکرد به طوربالقوه دروجودآنها قرارداده شود وازآنجا که انسان هم تافته ی جدا بافته ازنظام آفرینش نیست بسترلازم جهت قیام برای خلیفه الله شدن دراو قرار داده شده است.(إنی جاعل فی ألارض خلیفه)
فطرت و وجود انسان به سان زمینی مرغوب برای بهره برداری است که اگر انسان خود را درمعرض حقایق جاری نازل شده درعالم قرار بدهد (وأنزلنا من المعصرات ماء ثجاجا)براساس ظرفیت وجودی خود از آنها اثرمی پذیرد و زمین وجودش را به جنتی ابدی تبدیل می کند و در صورتی که بر خلاف این حقایق عمل کند (تکذیب آیات و طغیان) نعمت زمین وجودش را ازدست داده (مرصاد)وبه شوره زاری که توان رشد و پویایی ندارد،تبدیل می کندوآیات نور که باعث رشد می شوند در او باعث افزایش هر چه بیشتر عذاب می شود.
